Author: Dr. Sai Manasa Darla, Consultant, Fertility Specialist & Laparoscopic Surgeon
સ્ત્રી પ્રજનનક્ષમતા માટે અંડબીજ અથવા ઇંડાની ગુણવત્તા એ એક મહત્વપૂર્ણ માર્કર્સ છે. સતત માસિક ચક્ર અને ગર્ભાધાન પ્રક્રિયા અથવા ગર્ભ ધારણ કરવાની ક્ષમતા ઇંડાની ગુણવત્તા પર આધારિત છે.
પરંતુ સૌ પ્રથમ, ઇંડાની ગુણવત્તા શું છે?
“ઇંડાની ગુણવત્તા” શબ્દ એ વર્ણવે છે કે શું ઇંડા અથવા અંડ આનુવંશિક રીતે સામાન્ય છે કે અસામાન્ય.
સારી ગુણવત્તાવાળા ઇંડા અથવા આનુવંશિક રીતે સામાન્ય અંડમાં 23 રંગસૂત્રો (યુપ્લોઇડ) હોય છે. રંગસૂત્ર રૂપે અસાધારણ ઈંડામાં 23 કરતા ઓછા અથવા વધુ રંગસૂત્રો (એન્યુપ્લોઈડી) હોય છે, આનાથી ઈંડાની નબળી ગુણવત્તા અને ગર્ભાધાન પછી આનુવંશિક સ્થિતિનો વિકાસ થાય છે.
ઈંડાની સારી ગુણવત્તાના લક્ષણો શું છે?
-સંતુલિત હોર્મોનલ સ્તર
-નિયમિત માસિક ચક્ર
-માસિક ચક્ર દરમિયાન સર્વાઇકલ પ્રવાહી, બેઝલ શરીરના તાપમાનમાં ફેરફાર
ઈંડાની નબળી ગુણવત્તાના લક્ષણો શું છે?
ઇંડાની નબળી ગુણવત્તાના લક્ષણો વધતી ઉંમર સાથે સંકળાયેલ છે. જેમ જેમ સ્ત્રીની ઉંમર વધે છે તેમ, અંડાશયમાં ઇંડાનો મોટો હિસ્સો આનુવંશિક ખામીઓ વિકસાવવાનું વલણ ધરાવે છે.
-સગર્ભા થવામાં મુશ્કેલી અથવા વારંવાર થતી કસુવાવડ
-અનુપસ્થિત અથવા વિલંબિત માસિકધર્મ
-ટૂંકા અથવા બદલાયેલ માસિક ચક્ર
-ભારે માસિક પ્રવાહ
-આંતરસ્ત્રાવીય અસંતુલન – પ્રોજેસ્ટેરોન અને એન્ટિ મુલેરિયન હોર્મોનનું નીચું સ્તર
અંડાશયમાં ઇંડા કેવી રીતે વધારવા?
સ્ત્રીઓ ઇંડાના સંપૂર્ણ પુરવઠા સાથે જન્મે છે જે તેમના જીવનકાળ સુધી ટકે છે. મહિલા તરુણાવસ્થા સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી આ ઇંડા સંપૂર્ણ રીતે વિકસિત અને પરિપક્વ થતા નથી. તેથી, અંડાશયમાં ઇંડા વધારવા શક્ય નથી. જો કે, તંદુરસ્ત જીવનશૈલીના અભિગમથી ઇંડાની ગુણવત્તા સુધારી શકાય છે.
શું ખોરાક ઇંડાની ગુણવત્તાને અસર કરે છે?
સ્ત્રીઓના પ્રજનન સ્વાસ્થ્યની વાત આવે ત્યારે પોષણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. આપણે જે ખાદ્યપદાર્થો ખાઈએ છીએ તેનો સીધો સંબંધ ન હોઈ શકે પરંતુ સારું સંતુલિત ભોજન હોર્મોનનું સ્તર અને રક્ત પરિભ્રમણ જાળવી રાખીને સ્ત્રીઓમાં ઇંડાની ગુણવત્તા અને પ્રજનન ક્ષમતાને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
ઈંડાની ગુણવત્તા સુધારવા માટે ટોચના 10 ખોરાક
1. કઠોળ અને દાળ:
પ્રોટીન બ્લડ સુગરનું સ્તર જાળવવા, નિર્માણ અને કોષ રિપેર કરવામાં મદદ કરે છે. કઠોળ અને વિવિધ પ્રકારની દાળ પ્રોટીન, આયર્ન, વિટામિન બી કોમ્પ્લેક્સ અને મેગ્નેશિયમનો સમૃદ્ધ સ્ત્રોત છે.
2. બીજ:
તલના બીજ, અળસી, કોળાના બીજ અને સૂર્યમુખીના બીજ જેવા બીજ સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો અને મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ બંનેનું મિશ્રણ છે. સીડ સાયકલિંગ એ હોર્મોનલ અસંતુલનને દૂર કરવા માટે વપરાતી પદ્ધતિ છે.
3. નટ્સ અને સૂકો મેવો:
નટ્સ અને અખરોટ, બદામ, મગફળી, કાજુ અને કિસમિસ જેવા સૂકા ફળો હેલ્થય ફેટ્સ, મિનરલ્સ, એન્ટીઑકિસડન્ટો અને વિટામિન્સના સારા સ્ત્રોત છે. બ્રાઝિલ નટ્સ જેવા નટ્સ સેલેનિયમના સારા સ્ત્રોત છે. સેલેનિયમ ઇંડામાં રંગસૂત્રોના નુકસાનને સુધારવામાં મદદ કરે છે. સૂકા ફળોમાં રહેલા એન્ટીઓક્સીડેન્ટ કોષોમાં ઓક્સિડેશન સ્ટ્રેસ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
4. એવોકેડો:
એવોકેડો એ પોષક તત્વો અને હેલ્થી ફેટ્સથી ભરપૂર સુપર ફૂડ છે. એવોકેડો મોનોઅનસેચ્યુરેટેડ ફેટ્સનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે, જે તંદુરસ્ત પ્રજનનને ટેકો આપે છે અને ઇંડાની ગુણવત્તામાં વધારો કરે છે.
5. બેરી:
સ્ટ્રોબેરી, રાસબેરી, ક્રેનબેરી અને બ્લુબેરી જેવી બેરી એન્ટીઓક્સીડેન્ટ પાવરહાઉસ છે. તેઓ એન્ટીઑકિસડન્ટો, વિટામિન સી અને ફોલેટથી ભરપૂર સ્ત્રોત છે. તેમાં હાજર એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ઈંડાને ઓક્સિડેટીવ સ્ટ્રેસથી બચાવે છે.
6. તજ:
આ એક બીજો સુપરફૂડ છે, ખાસ કરીને પીસીઓએસથી પીડિત મહિલાઓ માટે. તમારા આહારમાં તજ ઉમેરવાથી ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર સામે લડવામાં મદદ મળે છે અને અંડાશયના કાર્યને વધારે છે.
7. આદુ:
આદુનો એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણ પાચન અને રક્ત પરિભ્રમણને સુધારવાની સાથે માસિકને નિયંત્રિત કરવામાં અને પ્રજનન તંત્રમાં બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
8. લીલી પાંદળાવાળી શાકભાજી:
વિટામિન A, B, C, અને E, આયર્ન અને કેલ્શિયમ એ કેટલાક મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્વો છે જે ઇંડાના સ્વાસ્થ્યને જાળવવા માટે જરૂરી છે. પાલક, બ્રોકોલી જેવી પાંદળાવાળી શાકભાજીમાં આ જરૂરી પોષક તત્વો હોય છે.
9. આખું અનાજ:
આખું અનાજ ફાઇબરના અન્ડરરેટેડ છુપાયેલ ખજાનો છે. ફાઇબર એક મલ્ટીફંક્શનલ પોષકતત્ત્વ છે જે બ્લડ સુગરના ઝડપી સ્પાઇક્સને અટકાવીને અને બ્લડ સુગરના સ્તરને સ્થિર કરીને તંદુરસ્ત શરીરનું વજન જાળવવામાં મદદ કરે છે. આ સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય અને પ્રજનન સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
10. ડેરી:
દૂધ અને દહીં જેવા ડેરી ઉત્પાદનો તમારા આહારમાં કેલ્શિયમ અને પ્રોબાયોટીક્સનો સમાવેશ કરવાની શ્રેષ્ઠ રીત છે.