ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧ ଏବଂ ବନ୍ଧ୍ୟାତ୍ୱ ବିଷୟରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା

Author: Dr. Jigna Tamagond ,Consultant – Fertility Specialist

 

ବନ୍ଧ୍ୟାତ୍ୱ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ। ସମସ୍ତ ଲିଙ୍ଗର ବ୍ୟକ୍ତି ଜ୍ଞାତ ଓ ଅଜ୍ଞାତ କାରଣରୁ ବନ୍ଧ୍ୟାତ୍ୱର ସମ୍ମୁଖୀନ କରନ୍ତି। ମହିଳା ବନ୍ଧ୍ୟାତ୍ୱର ଅନ୍ୟତମ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ଅବରୋଧ ହେବା।

ପୃଥିବୀର ପାଖାପାଖି 30% ମହିଳାଙ୍କ ଠାରେ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ଅବରୋଧ କାରଣରୁ ବନ୍ଧ୍ୟାତ୍ୱ ଦେଖାଦେଇଥାଏ।

ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ହେଉଛି ସେହି ସେତୁ ଯାହା ଡିମ୍ବାଶୟ ଏବଂ ଗର୍ଭାଶୟକୁ ସଂଯୋଗ କରେ।

ଏହା ଗର୍ଭଧାରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ।

ଏହା ଡିମ୍ବକୁ ଡିମ୍ବାଶୟରୁ ଗର୍ଭାଶୟକୁ ଯିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଶୁକ୍ରାଣୁ ଡିମ୍ବ ସହିତ ମିଶିବା ପାଇଁ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଗର୍ଭାଶୟରୁ ଉପରକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥାଏ ଯାହା ଫଳରେ ଡିମ୍ବର ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ।

ନିଷେଚିତ ଡିମ୍ବ ଏହି ସେତୁ ଦେଇ ଯାତ୍ରା କରି ଗର୍ଭାଶୟରେ ରୋପିତ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଫଳରେ ଗର୍ଭଧାରଣ ହୋଇଥାଏ।

ଫର୍ଟିଲିଟି ଉପରେ ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧର ପ୍ରଭାବ:

ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧ ଯୋଗୁ ଡିମ୍ବର ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ ହୁଏ ନାହିଁ। କିମ୍ବା ଯଦି ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ ହୁଏ (ଆଂଶିକ ଅବରୋଧ ହୋଇଥିବା ଟ୍ୟୁବ୍ କାରଣରୁ), ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ଅବରୋଧ ଗର୍ଭାଶୟକୁ ନିଷେଚିତ ଡିମ୍ବର ଗତିକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରିଥାଏ, ଯାହା ଏକ୍ଟୋପିକ୍ ଗର୍ଭଧାରଣର କାରଣ ହୋଇଥାଏ।

ତେବେ, ଯଦି କେବଳ ଗୋଟିଏ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ଅବରୋଧ ହୁଏ ତେବେ ଏକ ଡିମ୍ବ ନିଷେଚିତ ହେବା ଏବଂ ଗର୍ଭାଧାରଣ କରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ।

ସମସ୍ତ କାରଣ ମଧ୍ୟରୁ, ନିମ୍ନରେ ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧର କିଛି କାରଣ ଦିଆଯାଇଛି:

1.ସଂକ୍ରମଣ କାରଣରୁ ସ୍କାର୍ ଟିସୁର ଉପସ୍ଥିତି (ଯେପରିକି ପେଲଭିକ୍ ପ୍ରଦାହଜନିତ ରୋଗ ଏବଂ STI)

2.ପେଟ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାରର ଇତିହାସ – ଆପେଣ୍ଡିକ୍ସ ଅପସାରଣ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର, ଏକ୍ଟୋପିକ୍ ଗର୍ଭଧାରଣ

3.ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଓସିସ୍

4ଗର୍ଭାଶୟ ଏବଂ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ପ୍ରଦାହ

5.ଗର୍ଭାଶୟ ଏବଂ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ର ଜନ୍ମଗତ ତ୍ରୁଟି ଏବଂ ଅସ୍ୱାଭାବିକତା

6.ଗର୍ଭାଶୟରେ ଫାଇବ୍ରଏଡ୍ କିମ୍ବା ପଲିପ୍ସ

ଆପଣଙ୍କର ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧ ରହିଥିବାର ସଙ୍କେତ:

ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧର ଲକ୍ଷଣ ଅବରୋଧର ମୂଳ କାରଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।

ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଓସିସ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ମହିଳାଙ୍କର ବହୁତ ଅଧିକ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଋତୁସ୍ରାବ ହୋଇପାରେ।

ହାଇଡ୍ରୋସାଲପିନ୍‌କ୍ସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପେଟର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ସାମାନ୍ୟରୁ ଅଧିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୋଇଥାଏ।

କେତେକ ମହିଳା ସାଧାରଣ ସମୟରେ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କ ଋତୁସ୍ରାବ ସମୟରେ ପେଲ୍‌ଭିକ୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭବ କରିପାରନ୍ତି।

ତେବେ, ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପରେ ଏହି ରୋଗକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଇପାରିବ।

ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ:

ମୂଳ କାରଣ ଜନିତ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଉଥିବାରୁ ଅବରୋଧିତ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ର ଚିହ୍ନଟ କରିବା କଷ୍ଟକର ଅଟେ। ସାଧାରଣତଃ ଜଣେ ଗର୍ଭଧାରଣରେ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ନ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ।

ଅବରୋଧିତ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ପାଇଁ ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ପରୀକ୍ଷା:

1.ହିଷ୍ଟେରୋସାଲପିଙ୍ଗୋଗ୍ରାମ୍ ବା HSG ହେଉଛି ଏକ ଏକ୍ସ-ରେ ପରୀକ୍ଷା, ଯେଉଁଥିରେ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ଅବରୋଧ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ଗର୍ଭାଶୟରେ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ ନନ୍‌ଟକ୍ସିକ୍ ଡାଏ ଇଞ୍ଜେକ୍ଟ କରାଯାଏ।

2.ସୋନୋହିଷ୍ଟେରୋଗ୍ରାମ୍, ଯାହାକୁ ସାଧାରଣତଃ ସୋନୋଗ୍ରାମ କୁହାଯାଏ, ଏକ ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ପରୀକ୍ଷା ଅଟେ ଯାହା ଗର୍ଭାଶୟର ଭିତର ଭାଗ ଦେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ଏହା ଶବ୍ଦ ତରଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାର କରି ଏକ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଇମେଜ୍ ତିଆରି କରିଥାଏ।

3.କିହୋଲ୍ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା ଲାପ୍ରୋସ୍କୋପି, ଯେଉଁଥିରେ ଶରୀରରେ ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶକୁ କାଟି ଏକ ଛୋଟ ଭିତରକୁ ପୁରାଯାଏ, ଯାହା ପେଟର ଭିତର ଭାଗକୁ ଦେଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।

ଅବରୋଧିତ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ପାଇଁ ଚିକିତ୍ସା ବିକଳ୍ପ:

ଯେପରି ଦର୍ଶାଯାଇଛି, ଯଦି ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ଆଂଶିକ ଅବରୋଧ ହୋଇଥାଏ, କିମ୍ବା ଗୋଟିଏ ଟ୍ୟୁବ୍ ଖୋଲା ରହିଥାଏ ତେବେ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ଗର୍ଭଧାରଣ କରିପାରିବେ। ତେବେ ଆଂଶିକ ଅବରୋଧିତ ଟ୍ୟୁବ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ୍ଟୋପିକ୍ ଗର୍ଭଧାରଣର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ଥାଏ।

ଉଭୟ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌ରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବରୋଧ ହେଲେ ବିନା ଚିକିତ୍ସାରେ ଗର୍ଭଧାରଣ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ବହୁତ କମ୍ ଥାଏ।

ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧର ଚିକିତ୍ସା ନିମ୍ନଲିଖିତ କାରକ ଉପରେ ଆଧାରିତ

1.ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବୟସ

2.ଏହି ଅବସ୍ଥାର ପ୍ରକାର/କାରଣ

3.ଅବରୋଧର ସ୍ଥାନ

ପେଲ୍‌ଭିକ୍ ସଂକ୍ରମଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହେଲେ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ ଦିଆଯାଏ।

ଯେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ସେଥିରେ ଲାପ୍ରୋସ୍କୋପି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଏହି ପଦ୍ଧତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ମହିଳାଙ୍କ ଗର୍ଭଧାରଣର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ଅବରୋଧକୁ ଦୂର କରିବା ଏବଂ ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍‌କୁ ଖୋଲିବା।

ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ପରେ ଗର୍ଭଧାରଣର ସମ୍ଭାବନା ନିମ୍ନଲିଖିତ କାରକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ:

1.ବୟସ

2.ଜୀବନସାଥିଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ

3.ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ କ୍ଷତିର ସ୍ତର

ଯେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ସୁପାରିଶ କରାଯାଏ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ବିଫଳ ହୋଇଥାଏ, ସେହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଇନ – ଭିଟ୍ରୋ ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ (IVF) ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ।

IVFରେ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପରୀକ୍ଷାଗାର ପରିସ୍ଥିତିରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସହିତ ଡିମ୍ବର ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ ହୋଇଥାଏ। ନିଷେଚିତ ଡିମ୍ବକୁ ଗର୍ଭାଶୟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରାଯାଏ, ଯାହା ଗର୍ଭାଶୟରେ ପ୍ରତିରୋପଣ ପରେ ଗର୍ଭଧାରଣ ସଫଳ ଭାବରେ ହୋଇଥାଏ।

ସଠିକ୍ ସମୟରେ ସଠିକ୍ ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ୱାରା ଫାଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ୍ ଅବରୋଧ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସନ୍ତାନ ପ୍ରାପ୍ତି କରିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ।

ସୁସ୍ଥ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ, ସର୍ବଦା ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ବିକଳ୍ପ ବିଷୟରେ ଆପଣଙ୍କ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରନ୍ତୁ।