શું યોગ્ય ડાયટ પીસીઓએસ ધરાવતી સ્ત્રીઓને ગર્ભવતી થવામાં મદદ કરે છે?

Author: Dr. Sai Manasa Darla, Consultant, Fertility Specialist & Laparoscopic Surgeon

પોલિસિસ્ટિક ઓવેરિયન સિન્ડ્રોમ (પીસીઓએસ) એ સ્ત્રી વંધ્યત્વનું પ્રચલિત કારણ છે અને તે મેટાબોલિક વિકાર છે જે પ્રજનન વયની લગભગ 6% થી 12% સ્ત્રીઓને અસર કરે છે.

પીસીઓએસ અભિવ્યક્તિઓ માત્ર અંડાશય અને માસિક સુધી મર્યાદિત નથી. અનિયમિત માસિકચક્ર અને ઓવેરિયન સિસ્ટની સાથે, પીસીઓએસ સ્થૂળતા, ઇન્સ્યુલિન રેઝિસ્ટન્સ, પ્રજનન હોર્મોન અસંતુલન અને હિર્સ્યુટિઝમ (અસામાન્ય વાળ વૃદ્ધિ) નું પણ કારણ બને છે.

તબીબી સારવારની સાથે, ડાયટ હસ્તક્ષેપો પીસીઓએસ લક્ષણોને દૂર કરવામાં અને ગર્ભાવસ્થાની શક્યતાઓને વધારવામાં મદદ કરે છે. પીસીઓએસ ધરાવતી મહિલાઓની પ્રજનન ક્ષમતામાં સુધારો કરવા અને જીવનની ગુણવત્તા પર તેની અસર ઘટાડવા માટે કેટલાક અભ્યાસોએ ડાયટનું મહત્વ દર્શાવ્યું છે.

પીસીઓએસને સંચાલિત કરવા અને પ્રજનનક્ષમતા સુધારવા માટે ડાયટ ટિપ્સ

1. સાબુત ખોરાકને પ્રાધાન્ય આપો

સાબુત અનાજ (ઘઉં, બ્રાઉન રાઇસ, વગેરે), તાજા ફળો અને શાકભાજી, એવોકાડો અને બદામ જેવી હેલ્થી ફેટ્સ, લીન મીટ અને વનસ્પતિ આધારિત પ્રોટીન (દાળ અને કઠોળ) જેવા સાબુત ખોરાકની પસંદગી કરો.

2. કાર્બોહાઇડ્રેટ્સની માત્રાનું ધ્યાન રાખો

તમારા કાર્બોહાઇડ્રેટનું સેવન મર્યાદિત કરો. કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ ઇન્સ્યુલિનના સ્તરને અસર કરે છે, જેનાથી શર્કરાનું સ્તર વધે છે અને વજન વધે છે. રિફાઇન્ડ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ જેવા કે રિફાઇન્ડ લોટ, વહાઈટ બ્રેડ અને પાસ્તા, ઇન્સ્ટન્ટ ફૂડ, ખાંડ, પિઝા, બ્રેકફાસ્ટ સિરિયલ અને તળેલા ભોજનથી દૂર રહો.

3. ફાઇબરનું સેવન વધારો

પીસીઓએસ ધરાવતી સ્ત્રીઓમાં ઇન્સ્યુલિન રઝિસ્ટન્સ વિકાસ થઈ શકે છે અને આનાથી બ્લડ સુગર વધી શકે છે. ફાઇબરનું સેવન ઇન્સ્યુલિનના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે અને લોહીમાં શર્કરાના સ્તરને ઘટાડે છે. ફાયબર પાચન અને કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં પણ મદદ કરે છે. તમારા આહારમાં પૂરતા પ્રમાણમાં ફાઈબરયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ કરો.

4. પ્રોટીન ઉમેરો

શરીરમાં સ્નાયુઓને સુધારવા અને બનાવવાની સાથે, પ્રોટીન ઇન્સ્યુલિનના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં અને બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. ફળો, શાકભાજી, બદામ, અંકુર અને કઠોળ જેવા વનસ્પતિ આધારિત વિકલ્પો પસંદ કરો જે પોષક તત્વો અને એન્ટીઑકિસડન્ટોથી સમૃદ્ધ છે. માછલી, ઈંડા, ચિકન, પનીર અને ટોફુ જેવા લીન પ્રોટીન પસંદ કરો. લાલ માંસ ટાળો.

5. એડેડ સુગર? દૂર રહો

કોઈપણ ખાંડયુક્ત પીણાં, પ્રોસેસ્ડ ખોરાક અને મીઠાઈઓથી દૂર રહો. એડેડ સુગર વજનમાં વધારો, બળતરા અને સ્થૂળતા તરફ દોરી જાય છે. આનાથી ગર્ભધારણમાં મુશ્કેલી થાય છે. મધ અને મેપલ સીરપ જેવા વૈકલ્પિક સ્વીટનર્સનો ઉપયોગ કરો.

6. ઓમેગા-3 ફેટી એસિડનું વધુ સેવન કરો

ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ બળતરા ઘટાડે છે. ઓમેગા-3 ફેટી એસિડના કેટલાક સ્ત્રોતો અખરોટ, ટુકમુરિયા, અળસી, ઓલિવ ઓઈલ અને ટુના અને સૅલ્મોન જેવી માછલીઓ છે.

7. વનસ્પતિ આધારિત ખોરાક પસંદ કરો

વનસ્પતિ આધારિત ખોરાક પીસીઓએસ ધરાવતી સ્ત્રીઓમાં ઇન્સ્યુલિન સેન્સિટિવિટીને વધુ સારી રીતે અને માસિક ચક્રને નિયંત્રિત કરી શકે છે.

8. પાણી પીતા રહો

એકંદર આરોગ્ય માટે પાણી કેટલું જરૂરી છે તેના પર પૂરતો ભાર મૂકી શકાય નહીં. દરરોજ 8-10 ગ્લાસ પાણી પીવાનો પ્રયાસ કરો. ખાંડયુક્ત પીણાં ટાળો.

9. સપ્લીમેન્ટ લેવા પર વિચારો

તંદુરસ્ત સંતુલિત ભોજન હોવા છતાં, કેટલીકવાર સપ્લિમેન્ટ્સ લેવાનું વધુ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. કોઈપણ સપ્લીમેન્ટ લેતા પહેલા, દવાની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ અને આડઅસરો ટાળવા માટે તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો.

10. કેફીન અને આલ્કોહોલ ટાળો

જો તમારા દિવસની શરૂઆત કરવા માટે કોફી પીવી જરૂરી છે તો મધ્યમ માત્રામાં કોફીનું સેવન કરો. દરરોજ માત્ર 1-2 કપ કોફી પીવો. ડી-કેફીનયુક્ત પીણાંને પ્રાધાન્ય આપો. સુવાના સમય પહેલાં સાંજે કોફી ટાળો.

જો તમે ગર્ભાવસ્થાની યોજના બનાવી રહ્યા હોવ તો આલ્કોહોલથી દૂર રહો, કારણ કે તે હોર્મોનલ અસંતુલનનું કારણ બને છે અને પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરે છે.

જો કે પીસીઓએસ માટે કોઈ ઈલાજ નથી, તંદુરસ્ત સંતુલિત ડાયટ પ્લાન પીસીઓએસના સંચાલનમાં મદદ કરી શકે છે અને તમારા પ્રજનન લક્ષ્યોને સમર્થન આપી શકે છે. આપણે જે ખાઈએ છીએ તે હંમેશા પસંદગી છે. તંદુરસ્ત પસંદગી કરો અને પ્રતિબંધિત નહીં. તમે કોઈકવાર તમારી જાતને ઢીલ આપી શકો છો.