बीजकोशाच्या कर्करोगावरील उपचार – प्रजनन समस्या आणि जतन: भविष्याचा वेध

Author: Dr. D Maheshwari, Consultant & Fertility Specialist

गर्भाशयाचा कर्करोग हा महिलांमध्ये सर्वात जास्त प्रमाणात आढळणारा कर्करोग आहे. हा बीजकोश, फॅलोपियन ट्यूब आणि पेरिटोनियममध्ये उद्भवतो. बीजकोशाच्या कर्करोगाचे सौम्य (कर्करोगाचा प्रादुर्भाव नसलेला- नॉन-मॅलिग्नंट), बॉर्डरलाइन (कर्करोगाच्या प्रादुर्भावाची कमी संभाव्यता) किंवा घातक (कर्करोगाचा प्रादुर्भाव) असे वर्गीकरण केले जाऊ शकते.

कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास असलेल्या स्त्रियांमध्ये गर्भाशयाचा कर्करोग टाळण्याचा कोणताही मार्ग नाही. याव्यतिरिक्त, अनुवांशिक इतिहास नसलेल्या वृद्ध आणि रजोनिवृत्तीच्या स्त्रियांना गर्भाशयाचा कर्करोग होण्याचा धोका देखील जास्त असतो.

कर्करोगाचे निदान होणे हीच उद्ध्वस्त करणारी घटना आहे तसेच संपूर्ण आरोग्यावर त्याचा परिणाम होत असल्याने त्या संबंधित उपचार देखील अत्यंत आव्हानात्मक आहेत. कर्करोग-ग्रस्त महिलांमध्ये या उपचारांमुळे प्रजननक्षमतेच्या समस्या उद्भवतात. कर्करोगाच्या उपचारांमुळे स्त्री प्रजननक्षमतेवर कायमस्वरूपी किंवा तात्पुरता परिणाम होतो.

कर्करोगाच्या उपचारांमुळे होणारी प्रजनन समस्या

हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे की बीजकोशाच्या कर्करोगाच्या उपचारांमुळे बीजकोष आणि इतर प्रजननक्षम अवयवांचे कार्य बिघडते.

बीजकोशाच्या कर्करोगाच्या सामान्य उपचारांमध्ये रेडिएशन थेरपी, केमोथेरपी आणि शस्त्रक्रियेने बीजकोश काढून टाकणे याचा समावेश होतो.

केमोथेरपी आणि रेडिएशन थेरपीसाठी वापरले जाणारे तीव्र स्वरूपाचे वैद्यकीय एजंट आणि रेडिएशन बीजकोशाचे नुकसान करतात. बीजकोशात अपरिपक्व बीज वा भ्रूण असतात आणि ते प्रत्येक महिन्याच्या ओव्हल्युशनच्या काळात परिपक्व अंडी शुक्राणूंद्वारे फलित होण्यासाठी बाहेर येतात. बीजकोशाच्या संदर्भातील कोणतीही हानी हे बीज नष्ट करू शकते ज्यामुळे वंध्यत्व आणि लवकर रजोनिवृत्ती होते.

काही स्त्रियांमध्ये कर्करोगाच्या उपचारांमुळे लवकर रजोनिवृत्ती होते, बिजकोशाच्या विशिष्ट कार्याच्या समाप्तीमुळे येणारे कायमचे वंध्यत्व येऊ शकते. केमोथेरपी घेतलेल्या काही स्त्रियांमध्ये, जरी उपचारानंतर मासिक पाळी थोड्या उशिरा परत येऊ शकते, तरीही त्यांची प्रजनन क्षमता कमी होऊ शकते.

तरुण स्त्रियांमध्ये रेडिएशन थेरपीमुळे रजोनिवृत्ती लवकर होते.