Infertility

ସନ୍ତାନହୀନତା: କାରଣ, ପ୍ରକାର

ସନ୍ତାନହୀନତା: କାରଣ, ପ୍ରକାର

ସନ୍ତାନହୀନତା କିମ୍ବା ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥତା, ପୁରୁଷ କିମ୍ବା ମହିଳା ସାଥୀ କିମ୍ବା ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ମଧ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ହୋଇପାରେ। ଦମ୍ପତିଙ୍କର ଏକ ସଠିକ୍ ପ୍ରଜନନ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ, ପ୍ରକୃତ କାରଣ ଖୋଜିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ଏବଂ ସେହି ଅନୁସାରେ ଫର୍ଟିଲିଟି ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଚିକିତ୍ସା ଯୋଜନା ପ୍ରାଦାନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ।

ମହିଳାମାନଙ୍କ ଠାରେ ସନ୍ତାନହୀନତାର କାରଣ:

  • ଡିମ୍ବାଣୁ ସୃଷ୍ଟି (ଓଭାଲୁଏସନ୍) ରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା
  • ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ (ଫେଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ) ରେ ସମସ୍ୟା
  • ଗର୍ଭାଶୟରେ ସମସ୍ୟା
  • ଥାଇରଏଡ୍ ଏବଂ ପ୍ରୋଲାକ୍ଟିନ୍ ପରି ଅନ୍ତଃସ୍ରାବରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା
  • ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଓସିସ୍ ଏବଂ ଆଡେନୋମାୟୋସିସ୍
  • ମେଦବହୁଳତା

 

a. ଡିମ୍ବାଣୁ ସୃଷ୍ଟି (ଓଭାଲୁଏସନ୍) ରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା:

ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରଜନନ ହରମୋନରେ ଯେକୌଣସି ମଧ୍ୟ ଅସନ୍ତୁଳନ ପାଇଁ ଓଭାଲୁଏସନ୍ ରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ହୋଇପାରେ। ଓଭାଲୁଏସନ୍ ରେ ହେଉଥିବା କେତେକ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ବିଷୟରେ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଛି:

  • PCOS: PCOS / ପଲିସାଇଷ୍ଟିକ ଓଭାରିଆନ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ୍ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଆଣ୍ଡ୍ରୋଜେନ୍ (ପୁରୁଷ ହରମୋନ୍) ର ଅତିରିକ୍ତ ସ୍ତରର ଉପସ୍ଥିତି ପାଇଁ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ପାଇଁ ଓଭାଲୁଏସନ୍ ରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ମହିଳାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତାନହୀନତା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଖୁବ ସାଧାରଣ କାରଣ। ମହିଳାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତାନହୀନତାର କାରଣରୁ ହେଉଥିବା ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ଅନିୟମିତ ଋତୁସ୍ରାବ, ବ୍ରଣ, ଅଧିକ କେଶ ବୃଦ୍ଧି, ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ଇତ୍ୟାଦି ସାମିଲ ଅଟେ।
  • ପ୍ରାଥମିକ ଓଭାରିଆନ୍ ଅଭାବ / ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ଓଭାରିଆନ୍ ଜନିତ ବିଫଳତା: କେତେକ ମହିଳାଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ 40 ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଓଭାରି ଅର୍ଥାତ ଡିମ୍ବଗ୍ରନ୍ଥି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ବନ୍ଦ କରିଦିଏ।
  • ଜେନେଟିକ୍ କାରଣ: ଟର୍ନର ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ, ନରମ X ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଇତ୍ୟାଦି ପରି କ୍ରୋମୋଜୋମାଲ୍ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ଯୋଗୁଁ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ଡିମ୍ବଗ୍ରନ୍ଥିରେ ବିଫଳତା ହୋଇଥାଏ।

 

b. ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ (ଫେଲୋପିଆନ୍ ଟ୍ୟୁବ) ରେ ସମସ୍ୟା:

ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ ହେଉଛି ମହିଳା ପ୍ରଜନନ ପ୍ରଣାଳୀର ଏକ ଅଂଶ ଯେଉଁଠାରେ ଅଣ୍ଡା ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁର ନିସେଚନ ଅର୍ଥାତ ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ ହୋଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ରହିଥାଏ ଯାହା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତାକୁ ବାଧା ଦେଇପାରେ। କେତେକ କାରଣ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:

  • ଅନୁପସ୍ଥିତ ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ (ଟ୍ୟୁବଲ୍ ଆପ୍ଲାସିଆ)
  • ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗ ପରି ସଂକ୍ରମଣ
  • ଯୌନ ସଂକ୍ରମଣ ଜନିତ ରୋଗ ଯାହାକି ପେଲଭିକ୍ ପ୍ରଦାହଜନକ ରୋଗର କାରଣ ହୋଇଥାଏ
  • ପେଲଭିସ୍ / ପେଟରେ ପୂର୍ବରେ ହୋଇଥିବା ସର୍ଜରୀ
  • ଆପେଣ୍ଡିସାଇଟିସ୍
  • ହାଇଡ୍ରୋସାଲପିନକ୍ସ (ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀରେ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଜମା ହେବା)

 

c. ଗର୍ଭାଶୟରେ ସମସ୍ୟା:

  • ଫାଇବ୍ରଏଡ୍
  • ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଆକୃତିର ଗର୍ଭାଶୟ
  • ପତଳା ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଅମ୍, ପଲିପ୍ସ ପରି ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଆଲ୍ ପାଥୋଲୋଜି

 

d. ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଓସିସ୍ ଏବଂ ଆଡେନୋମିଓସିସ୍:

ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଓସିସ୍ ହେଉଛି ଏକ ଅବସ୍ଥା ଯେଉଁଥିରେ ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଅମ୍ (ଗର୍ଭାଶୟର ପରସ୍ତ) ଗର୍ଭାଶୟ ବ୍ୟତୀତ ପେଲଭିସ୍ / ପେଟ ପରି ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ବଢିଥାଏ। ଏହା ପାଇଁ ଅତ୍ୟଧିକ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଋତୁସ୍ରାବ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଓଭାରିଆନ୍ ରିଜର୍ଭ, ଆଧେସନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ହ୍ରାସ ହେବା ଯୋଗୁଁ ଏହା ଫର୍ଟିଲିଟି ଅର୍ଥାତ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।

ଆଡେନୋମିଓସିସ୍ ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଆଲ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଗ୍ରହଣୀୟତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ଯାହାଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିରୋପଣ ସମ୍ଭାବନା ଏବଂ ଗର୍ଭଧାରଣ ସମ୍ଭାବନା କମ ହୋଇଯାଇଥାଏ।

ଉପରୋକ୍ତ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଫର୍ଟିଲିଟି ଅର୍ଥାତ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତାକୁ ବାଧା ଦେଇପାରେ।

ମହିଳା ସନ୍ତାନହୀନତାର ନିରାକରଣ:

  • ଶାରୀରିକ ପରୀକ୍ଷା
  • ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ
  • ଓଭାରିଆନ୍ ରିଜର୍ଭ ପରୀକ୍ଷା ସହିତ ହରମୋନ୍ ପରୀକ୍ଷା
  • ହିଷ୍ଟେରୋସାଲପିଙ୍ଗୋଗ୍ରାଫି
  • ହିଷ୍ଟେରୋସ୍କୋପି
  • ଲାପ୍ରୋସ୍କୋପି
  • ଜେନେଟିକ୍ ପରୀକ୍ଷା

ମହିଳା ସନ୍ତାନହୀନତାର ଚିକିତ୍ସା:

  • ଆନୋଭାଲୁଏସନ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଭାଲୁଏସନ୍ ଇଣ୍ଡକସନ୍
  • କୌଣସି ମଧ୍ୟ ଗର୍ଭାଶୟ ଜନିତ ଅସ୍ୱାଭାବିକତା, କର୍ଣ୍ଣିଆଲ୍ ଟ୍ୟୁବଲ୍ ବ୍ଲକ୍, ଫାଇବ୍ରଏଡ୍ କିମ୍ବା ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଆଲ୍ ପଲିପ୍ କୁ ଠିକ କରିବା ପାଇଁ ଲାପ୍ରୋସ୍କୋପିକ୍ / ହିଷ୍ଟେରୋସ୍କୋପିକ୍ ସର୍ଜରୀ କରାଯାଇଥାଏ
  • ଆବଶ୍ୟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ IUI, IVF ପରି ପ୍ରଜନନ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ମହିଳା ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ

ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଠାରେ ସନ୍ତାନହୀନତାର କାରଣ:

ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ପୁରୁଷ ମାନଙ୍କ ଠାରେ ସନ୍ତାନହୀନତା ହୋଇପାରେ:

  • ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନରେ ସମସ୍: ସାଧାରଣ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପୁରୁଷ ପ୍ରଜନନ ପ୍ରଣାଳୀର ସଠିକ୍ ବିକାଶ ଏବଂ ଗଠନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ଅଟେ। ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନରେ କୌଣସି ମଧ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ସନ୍ତାନହୀନତା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ।
  • ଶୁକ୍ରାଣୁ ପରିବହନରେ ସମସ୍: ଶୁକ୍ରାଣୁ ବହନ କରୁଥିବା ନଳୀଗୁଡ଼ିକ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର, ଜନ୍ମଗତ ବିକୃତି କିମ୍ବା ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ଅବରୋଧ ହୋଇପାରେ।
  • ଶୁକ୍ରାଣୁ ର ଗତିଶୀଳତାର ସମସ୍ୟା: ଯଦି ଶୁକ୍ରାଣୁଗୁଡ଼ିକର ଗତିଶୀଳତା ଅସାମାନ୍ୟ ଥାଏ, ତେବେ ତାହା ଅଣ୍ଡା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ।
  • ସଂକ୍ରମଣ: ଯୌନ ସଂକ୍ରମିତ ରୋଗ ପରି ସଂକ୍ରମଣ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗତିଶୀଳତାରେ ମଧ୍ୟ ବାଧା ଦେଇପାରେ।
  • ବୀର୍ଯ୍ୟଖେଳନରେ ସମସ୍: ମଧୁମେହ, ମୂତ୍ରାଶୟରେ ସର୍ଜରୀ, ଔଷଧ ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ବୀର୍ଯ୍ୟଖେଳନରେ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
  • କର୍କଟ: କର୍କଟ ଏବଂ କେମୋଥେରାପି ଏବଂ ବିକିରଣ ଭଳି ଚିକିତ୍ସା, ଉଭୟ ଲିବିଡୋ ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁର କ୍ଵାଲିଟିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ଫର୍ଟିଲିଟି ଅର୍ଥାତ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।
  • ଜେନେଟିକ୍ ଦୋଷ: ସିଷ୍ଟିକ୍ ଫାଇବ୍ରୋସିସ୍, କ୍ଲାଇନେଫିଲ୍ଟର ର ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜେନେଟିକ୍ ସମସ୍ୟା ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ପରିବହନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।
  • ଆଣ୍ଟିସ୍ପର୍ମ ଆଣ୍ଟିବଡ: କେତେକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କୋଷଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷତିକାରକ ଆକ୍ରମଣକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଭୁଲ୍ ଉପାୟରେ ଶୁକ୍ରାଣୁଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି।
  • ପୁରୁଷର ଅବାଞ୍ଛିତ ଅଣ୍: କେତେକ ପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ, ଅଣ୍ଡ ଜନ୍ମ ପୂର୍ବରୁ ଓଲ୍ହାଇବାରେ ବିଫଳ ହୁଏ, ଯାହା ପାଇଁ ସନ୍ତାନହୀନତା ହୋଇଥାଏ।
  • ଭାରିକୋସେଲ୍: ଅଣ୍ଡକୋଷ (ପୁରୁଷର ଅଣ୍ଡକୁ ଆଛାଦନ କରୁଥିବା ବ୍ୟାଗ୍) ରେ ଶିରାଗୁଡ଼ିକର ଅସାମାନ୍ୟ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଭାରିକୋସେଲ୍ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଏହା ପାଇଁ କମ୍ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗତିଶୀଳତା କମ ହୋଇପାରେ।
  • ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ / ଏକ୍ସ-ରେ: କୀଟନାଶକ, ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଏବଂ ଉତ୍ତାପର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଶୁକ୍ରାଣୁ କମ୍ ହୋଇପାରେ।
  • ଧୂମପାନ: ଧୂମପାନ କରୁଥିବା ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗଣନା ଏବଂ ଗତିଶୀଳତା ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁ କ୍ଵାଲିଟି ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ।
  • ମେଦବହୁଳତା: ଓଜନ ଅଧିକ ହେବା ଦ୍ଵାରା ତାହା ହରମୋନ୍ ସନ୍ତୁଳନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ଏବଂ ଫର୍ଟିଲିଟି ଅର୍ଥାତ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।

ପୁରୁଷମାନଙ୍କଠାରେ ସନ୍ତାନହୀନତାର ଲକ୍ଷଣ:

  • ପ୍ରାୟତଃ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଇଥାଏ
  • ଯୌନ ଇଚ୍ଛାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ
  • ପୁରୁଷର ଛୋଟ ଅଣ୍ଡକୋଷ
  • ଅଣ୍ଡକୋଷରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା / ଫୁଲା

ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଠାରେ ସନ୍ତାନହୀନତାର ନିରାକରଣ:

ପୁରୁଷ ସନ୍ତାନହୀନତାକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ କେତେକ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥାଏ:

  • ଶାରୀରିକ ପରୀକ୍ଷା
  • ବୀର୍ଯ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ
  • ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ- ସ୍କ୍ରୋଟାଲ୍, ଟ୍ରାନ୍ସରେକ୍ଟାଲ୍
  • ହରମୋନ୍ ପରୀକ୍ଷା
  • ଜେନେଟିକ୍ ପରୀକ୍ଷା

ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଠାରେ ସନ୍ତାନହୀନତାର ଚିକିତ୍ସା:

  • ହାଇପୋଗୋନାଡୋଟ୍ରୋପିକ୍ ହାଇପୋଗୋନାଡିଜିମ୍, ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ଏବଂ ହରମୋନ୍, ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦି ରୂପରେ ଗତିଶୀଳତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚିକିତ୍ସା ପରିଚାଳନା।
  • IUI, IVF / ICSI ପରି ଉନ୍ନତ ଚିକିତ୍ସା ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ସନ୍ତାନହୀନତା ଦୂର କରିବାରେ ଏବଂ ପିତା ହେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
  • TESA, ମାଇକ୍ରୋ-TESE ପରି ଶୁକ୍ରାଣୁ ପୁନଃପ୍ରାପ୍ତି କୌଶଳ, ଏବଂ MACS, ମାଇକ୍ରୋଫ୍ଲୁଇଡିକ୍ସ ପରି ଶୁକ୍ରାଣୁ ପୃଥକୀକରଣ ପଦ୍ଧତି ଉପଲବ୍ଧ ଯାହା ଫର୍ଟିଲିଟିକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ।

ସନ୍ତାନହୀନତାର ପ୍ରକାର:

  • ପ୍ରାଥମିକ ସନ୍ତାନହୀନତା – ଯେତେବେଳେ ଦମ୍ପତି 1 ବର୍ଷ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହାକୁ ପ୍ରାଥମିକ ସନ୍ତାନହୀନତା କୁହାଯାଏ।
  • ଅତିରିକ୍ତ ସନ୍ତାନହୀନତ – ଯେତେବେଳେ ଦମ୍ପତି ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି (ସଫଳତାର ସହିତ ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବା ପରେ), ଏହାକୁ ଅତିରିକ୍ତ ସନ୍ତାନହୀନତା ବୋଲି କୁହାଯାଏ।

ବୟସ ସହିତ ଫର୍ଟିଲିଟି ଅର୍ଥାତ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା କମ ହୁଏ ଏବଂ ତେଣୁ ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳା ସାଥୀ ପାଇଁ ଫର୍ଟିଲିଟି ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ଶୀଘ୍ର ନିରାକରଣ ଏବଂ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଦମ୍ପତିଙ୍କୁ ସନ୍ତାନହୀନତା ଦୂର କରିବାରେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ପିତାମାତା ହେବାର ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାର୍ଥକ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଗର୍ଭଧାରଣ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଥିବା କୌଣସି ମଧ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସୁସ୍ଥ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ, ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ଧୂମପାନ ଏବଂ ମଦ୍ୟପାନ ଛାଡିବାକୁ ହେବ ଏବଂ ଏକ ସଠିକ୍ ଶୋଇବା ପଦ୍ଧତି ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ହେବ ଯାହା ଗର୍ଭଧାରଣର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବଢାଇବ।

Was this article helpful?
YesNo

fill up the form to get a

Free Consultation

Your data is 100% safe with us.

Avail 0% interest on EMI
All Procedures | No Upper Limit

How we reviewed this article:

HISTORY
  • Current Version
  • May 19, 2023 by Oasis Fertility
  • October 31, 2022 by Oasis Fertility

LatestTrending

Ad

BOOK A FREE CONSULTATION

Book

Appointment

Call Us

1800-3001-1000
User ID: 17 - Username: hema
User ID: 13 - Username: jigna.n
User ID: 12 - Username: kavya.j
User ID: 19 - Username: maheswari.d
User ID: 8 - Username: Oasis Fertility
User ID: 14 - Username: parinaaz.parhar
User ID: 9 - Username: Piyush_leo9
User ID: 22 - Username: poornima
User ID: 23 - Username: prasanta
User ID: 15 - Username: pratibha
User ID: 16 - Username: prinkabajaj
User ID: 18 - Username: radhikap
User ID: 21 - Username: rajesh.sawant
User ID: 10 - Username: ramya.v
User ID: 11 - Username: saimanasa
User ID: 20 - Username: shalini
User ID: 7 - Username: shootorder